ปัญหาที่พบเจอในประเทศไทยหนึ่งในอันดับต้นๆ ก็คือ ปัญหาเกี่ยวกับปากท้องของประชาชน โดยเฉพาะชนชั้นกลางค่อนไปทางล่างที่มีความยากลำบากในการใช้ชีวิตตั้งแต่อดีตจวบจนถึงปัจจุบัน ด้วยภาวะจำยอมที่ต้องดิ้นรนขวนขวายให้ได้มาซึ่งเงินเพื่อมาใช้จ่ายในครอบครัวไปวันๆ ทำให้เกิดการแก่งแย่งแข่งขันในเกือบทุกๆ ด้านด้วยเช่นกัน 

               อุตสาหกรรมการเกษตร มีประชากรที่ทำหน้าที่เป็นเกษตรกรอยู่กว่า 30% ของประเทศ ในด้านเกษตรกรรมจึงเป็นภาคส่วนสำคัญที่จะผลักดันเศรษฐกิจของประเทศ ซึ่งก็มีแรงงานจากการทำอาชีพเกษตรกรรมอยู่มากในต่างจังหวัด อย่างที่เราจะพบเห็นในข่าวบ่อยครั้ง เรื่องของการกดราคาผลไม้ พืชผัก หรือแม้กระทั่งราคายางที่มีปัญหาไม่ว่าจะอยู่ในยุคไหนๆ ก็ตาม แต่ด้วยยุคสมัยที่เปลี่ยนไป โลกพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ๆ เข้ามาแทนที่ ทำให้เกษตรกรต้องปรับตัวมากขึ้นเพื่อเข้าสู่การแข่งขัน ทั้งการใช้เครื่องจักรต่างๆ รวมไปถึงการใช้สารเคมีเพื่อให้พืชพันธุ์ดูสมบูรณ์และสดใหม่ที่สุด ยิ่งความต้องการของตลาดเพิ่มมากขึ้นเท่าไหร่ การใช้ยาเร่ง หรือสารเคมีอื่นๆ ก็มากไปด้วยเช่นกัน ทำให้เกิดความเสี่ยงต่อสุขภาพของเกษตรกร ไปจนถึงผู้บริโภคด้วย

               คุณพิชัย พงศาเสาวภาคย์ ศิลปินผู้มองเห็นประเด็นปัญหานี้ ได้หยิบเรื่องของการใช้ยาฆ่าแมลงในการเกษตร มาศึกษาค้นคว้า จากการลงพื้นที่จริงเพื่อสอบถามจากเกษตรกรและชาวบ้าน เน้นไปที่จังหวัดเชียงราย และแม่ฮ่องสอนเป็นพิเศษ ซึ่งการศึกษาในครั้งนี้ทำให้เขาค้นพบว่า เกษตรกรมีแรงกดดันจากหลายๆ ด้าน นอกจากจะทำผลผลิตให้ได้เยอะๆ เท่าปริมาณความต้องการของผู้บริโภคแล้ว ยังต้องทำออกมาให้สวยที่สุด ดีที่สุดอีกด้วย การใช้สารเคมี จึงเป็นอะไรที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ทั้งการกำจัดศัตรูพืช และยาฆ่าแมลง รวมไปถึงการเผาไร่นาที่เก็บเกี่ยวผลผลิตแล้ว เพื่อใช้ในการเพาะปลูกในครั้งถัดไปให้ไวที่สุด และจะได้ทันคู่แข่งในด้านความต้องการของตลาด โดยไม่สนใจถึงผลเสียที่จะเกิดขึ้นตามมาภายหลัง

               ผลงานในหัวข้อ A DISPROPORTIONATE BURDEN เป็นการสื่อถึงการบีบอัดภาวะอันตราย ที่ไม่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่า สร้างสรรค์ผลงานจากการใช้รถบดถนน บดขยี้ดอกไม้นานาชนิด รวมไปถึงพืชผักต่างๆ เมล็ดกาแฟ ที่ล้วนแล้วแต่มีส่วนผสมของสารเคมีอันตรายทั้งสิ้น จากแนวคิด “สิ่งที่มองไม่เห็น สามารถทำร้ายคุณได้” ผัก ผลไม้ที่สดใหม่เหล่านี้ ถูกรถบดถนนขยี้จนบี้แบน และเกิดเป็นภาพศิลปะที่มีความอันตรายของการใช้สารเคมีในผลผลิตแฝงอยู่

               เขาจงใจใช้หนังสือพิมพ์ในการรองผลผลิตเหล่านี้บางส่วน เพื่อสื่อให้เห็นว่า เศรษฐกิจเป็นตัวขับเคลื่อนการใช้สารเคมีในผลผลิตเหล่านี้ เพื่อการเร่งออกดอกออกผลให้ทันกับความต้องการ ทำให้กลายเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ของเกษตรกรในการใช้สารเคมีเร่งผลผลิตเหล่านั้น

             นอกจากนี้ยังมีผลงานที่ใช้สีอะคริลิก สื่อผสมและภาพถ่ายในการสร้างสรรค์ผลงานออกมาให้ชมกันด้วย และยังคงใช้สารเคมีในผลผลิตเพื่อแสดงให้เห็นถึงพิษของมันในร่างกายของมนุษย์ โดยตัวของเขาเองก็ได้รับผลกระทบของสารเคมีเหล่านี้ จากการสร้างสรรค์ผลงานจนล้มป่วยลงด้วย ไม่ว่าใครต่างก็ได้รับผลกระทบกันทั้งนั้น ทั้งเกษตรกรเอง และผู้บริโภคอย่างเราด้วย

               หากเดินข้ามมาอีกฝั่งหนึ่งจะเห็นแผ่นยางหรือผ้าบางอย่างกลางห้องจัดแสดง พร้อมคลิปวีดีโอขั้นตอนการทำว่ากว่าจะเป็นผ้าผืนนี้ เกิดอะไรขึ้นบ้าง เราจะได้เห็นตั้งแต่การวางแผ่นยางไว้ที่ถนน และวางกิ่งไม้ หรือดอกไม้ลงไป ก่อนจะใช้ล้อเหล็กของรถบดถนนค่อยๆ เคลื่อนตัวบดความอัดแน่นที่สื่อถึงการถูกบีบคั้นของเกษตรกรให้เร่งสร้างผลผลิตโดยไม่ทันได้คำนึงถึงความปลอดภัยของตนเองและผู้บริโภค เพื่อให้ทันต่อความต้องการของตลาดนั่นเอง

               ลวดลายที่เกิดจากการบีบอัด และบดขยี้นั้นช่างสวยงาม อีกทั้งสีสันก็งดงามจากธรรมชาติ หากแต่แฝงเอาไว้ด้วยสารเคมีต่างๆ ที่อันตรายต่อสุขภาพ หากเราจะมองแต่ภายนอกและไม่คิดอะไร ภาพเหล่านี้ก็คงจะสวยงามและเป็นศิลปะที่แปลกใหม่ แต่ถ้ามองลึกลงไปถึงสิ่งที่เจ้าของผลงานต้องการสื่อแล้วล่ะก็ จะมองเห็นรูปหัวกะโหลกทั้งหลายที่อยู่ในภาพด้วย จึงจะคิดได้ว่า ชีวิตเราในทุกวันนี้ไม่มีส่วนไหนเลยที่จะปลอดภัยจากการใช้สารเคมีอันตราย และมันอยู่รอบๆ ตัวเราแค่ปลายนิ้วเท่านั้นเอง

A DISPROPORTIONATE BURDEN

โดย

พิชัย พงศาเสาวภาคย์

ชั้น 3 SAC Gallery

จัดแสดงวันที่ 7 สิงหาคม – 22 ตุลาคม 2564

เปิดให้เข้าชม เฉพาะวันศุกร์ เวลา 10.00 – 18.00น. 

สอบถามเพิ่มเติม : SAC Gallery